Ихэвчлэн Буриад, Эрхγγ болон Чита мужийн ард иргэдийн дунд тархсан сорт юм. Госреестр буюу Улсын бγртгэлд 1988 онд орсон бɵгɵɵд Зγγн-Сибирийн бγс нутагт хэрэглэх зɵвшɵɵрɵлтэй. 17-20 гр жинтэй жимс нь бɵɵрɵнхийдγγ ба бага зэрэг ташуу хэлбэртэй. Алимны гол ɵнгɵ нь алтан шаргал ба бγрхэвч ɵнгɵ нь бор улаандуу.
Зɵɵлɵн хэсэг нь ɵтгɵн, шγγслэг, нарийн ширхэгтэй, чихэрлэг исгэлэн сайхан амттай. 8-р сарын сγγлээр жимс нь боловсорч 75 хоног хγртэл хадгалагдана.
Энэхγγ сортын давуу талууд: өвлийн тэсвэр хатуужилтай, эрт боловсорч гүйцдэг, ган гачигт тэсвэртэй, олон тооны жимс ургана, тогтмол үр жимс өгдөг.

Жимсний жин 19-24 г, конус хэлбэртэй ба нэг тэгш хэмжээтэй. Гол ɵнгɵ нь алтан шаргал бɵгɵɵд ихэнх гадаргуу нь час улаан толбо, тγрхэцтэй. Зɵɵлɵн хэсэгтээ цайвар шаргал ɵнгɵтэй, хатуу, маш шγγслэг, чихэрлэг исгэлэн амттай. 9-р сарын эхэнд жимс нь гγйцэд боловсорч 75 хоног хγртэл хадгалагдана. Хаана ч ямар ч зориулалтаар хэрэглэх боломжтой. Сортын давуу талууд: ɵвлийг даах чадвартай, жимс нь ɵɵрийн чанараа удаан хадгалдагаараа онцлог.

Распространен в садах населения Республики Бурятия, Иркутской и Читинской областей. Включен в Госреестр с 1997г, допущен к использованию по Восточно-Сибирскому региону. Дерево среднерослое, с округлой средней густоты кроны. Плоды массой 22,2 - 24,6 г., плоскоокруглые, чуть скошенные. Основная окраска - желтовато-розовая, покровная - по всему плоду интенсивная, сплошная темно-красная, с теневой стороны темно-розовая. Плодоножка длинная, тонкая, прямая. Мякоть плодов розоватая, с красными вкраплинами, средней плотности, сочная, кисло- сладкого хорошего вкуса со слабым ароматом. Созревают плоды в третьей декаде августа, хранятся до 40 дней. Достоинства сорта: высокая зимостойкость, урожайность и хорошие вкусовые и технологические качества плодов.

Ихэвчлэн Буриад, Эрхγγ болон Чита мужийн ард иргэдийн дунд тархсан сорт юм. Госреестр буюу Улсын бγртгэлд 2001 онд орсон бɵгɵɵд Зγγн-Сибирийн бγс нутагт хэрэглэх зɵвшɵɵрɵлтэй. Жимсний жин - 24,4–30 г., бɵɵрɵнхий ба гɵлгɵр. Гол ɵнгɵ нь цайвар шар бɵгɵɵд бγрхэх хэсэгтээ бγдгэр хγрэн улаан. Зɵɵлɵн хэсэгтээ дунд зэргийн нягтралтай, нарийн ширхэгтэй, шγγслэг, маш сайн чихэрлэг исгэлэн амттай бɵгɵɵд дундаж γнэртэй. Жимс нь 8-р сарын сγγлд гγйцэд боловсорч 55 хоног хγртэл хадгалагдна. Буриадын цэцэрлэгчидийн хамгийн дуртай сорт юм. Сортын давуу талууд: ɵндɵр ургацтай, манай бγсийн бγх сортуудаас хамгийн том жинтэй жимстэй ба амтын хувьд илγγ гое амттай.

Эрт боловсрох сорт. 8-р сарын дундуур жимс нь гγйцэд боловсордог. Энэ сортын ганц муу тал нь гэвэл цагт нь хураахгγй бол газарт унана. Жимс нь ɵɵрɵɵ хатуу, шγγслэг, чихэрлэг исгэлэн амттай, гое γзэмж хэлбэртэй, бага зэрэг цагаавтар ба шав шар ɵнгɵтэй. Жимсний жин 45 г. Маш сайн ɵвлйг даах чадвартай. Буриадын цэцэрлэгчидийн дунд маш алдартай сорт бɵгɵɵд жем (чанамал) хийхэд нэнэ тохиромжтой.

Буриадын селекци. «Детское» сорттой андуурах хэрэггγй. Энэ бол ɵвлийн сорт бɵгɵɵд 9- сарын сγγл 10-р сарын эхэнд жимс нь гγйцэд боловсордог. 3-р сар хγртэл чанараа алдахгγй сайн хадгалагдана. Ногоовтор ɵнгɵтэй бɵгɵɵд улаан бγрхγγлтэй. Юунд ч хэрэглэхэд болно. Мэргэжлийн бус сонирхогчидод илγγ тохиромжтой.

Уг сортын зохиогчид Батуева Юлия Михайловна, Дубровская Лидия Ивановна, Новоселова Ирина Андреевна болно. Жимс нь шар ɵнгɵтэй бɵгɵɵд улаавтар бγрхγγлтэй. Жимсний жин 30 г., гое чихэрлэг исгэлэн амттай. Сортын давуу талууд: ɵвлийг даах чадвар сайтай, гое сайхан амттай.

Ихэвчлэн Буриад, Эрхγγ болон Чита мужийн ард иргэдийн дунд тархсан сорт юм. Госреестр буюу Улсын бγртгэлд 1988 онд орсон бɵгɵɵд Зγγн-Сибирийн бγс нутагт хэрэглэх зɵвшɵɵрɵлтэй. Жимсний жин – 16-20 г., манжин шиг бɵɵрɵнхийдγγ хэлбэртэй. Гол ɵнгɵ - цайвар шар ба улаан ɵнгɵɵр бγрхэгдсэн. Жимсний зɵɵлɵн хэсэг ногоовтор шар ɵнгɵтэй, дундаж нягтаршилтай, зɵɵлɵн, дунд зэргийн шγγслэг. Чихэрлэг исгэлэн сайхан амттай бɵгɵɵд сулхан γнэртэй. 9-р сарын эхэнд жимс нь боловсорч 100 хоног хγртэл хадгалагдана. Ямар ч юманд хэрэглэхэд болно. Ɵвлийг даах ɵндɵржγγлсэн γзγγлэлттэй. Буриад болон Красноярский хязгаарын ɵмнɵд хэсэгт ургасан мод нь хамуунд тэсвэртэй.

Сортын давуу талууд: хγйтэнд тэсвэртэй, ɵндɵр ургацтай, ганд тэсвэртэй, жил бγр жимс ɵгнɵ, жимсний чанарыг удаан хушацаанд хадгална.

Намрын сорт бɵгɵɵд жимс нь 40-60 гр бɵɵрɵнхий хэлбэртэй. Гол ɵнгɵ нь цагаан ба улаавтар бγрхγγлтэй. Зɵɵлɵн хэсэг нь цагаан ɵнгтэй, хатуу, шγγслэг, маш сайн чихэрлэг исгэлэн амттай. 9-р сарын дундуур жимс нь боловсорч дуусдаг бɵгɵɵд 150 хоног хγртэл чанараа алдахгγй сайн хадгалагдана.

Дɵрɵвдγгээр жилдээ жимс ɵгч эхлэнэ. Ɵндɵр ургацтай ба тогтвортой γржиж жимс ɵгнɵ. ɵвдийн хγйтэнд дунд зэргийн тэсвэртэй, хэт хγйтэн ɵвлийн γед олон наст мод нь бага зэрэг хɵлддɵг боловч сибирийн алимны модод залгаж ургуулахад хγйтний тэсвэрлэх чанар нь сайжирсан γзγγлэлт харуулсан. Хамуунд тэсвэр сайтай.

Ɵмнɵд Уралын нарийн хγнсний ногоо болон тɵмсний судлагааны хγрээлэнгийн намрын селекци. Улаан ранет болон Папировка хоер сортын дундаас гаргасан эрлийз сорт юм. Зохиогч нь П.А.Жаворонков. Уг сорт нь Оросын баруун хойд хэсэг болон Уралаас Алс Дорнод хγртэл алдаршсан юм. 1959 оноос бγсчлэгдчэн тγγхтэй. Жимсний жин 50-55 г., бɵɵрɵнхий хэлбэртэй, нэгэн тэгш хэмжээтэй. Хальс нь гɵлгɵр, гялалзсан, ногоовтор шар ɵнгɵтэй. Иш нь урт бɵгɵɵд цэцэгийн нɵмрɵг нь унадаггγй.

Хɵɵлɵн хэсэг нь цагаан ɵнгтэй, зɵɵлɵн, шγγслэг, гое чихэрлэг исгэлэн амттай, тод алимны γнэртэй. 9-р сарын сγγлээр боловсордог. 45-60 хγртэл хоног хадгалагдана. Жимсийг шинээр нь хэрэглэж болох бɵгɵɵд шγγс, ундаа, чанамал зэрэгээр боловсролуулалтанд хэрэглэнэ. Сибирийн алиманд залгаж ургуулахад буриадын сортуудтай ижил ɵвлийг сайн даах тэвсэртэй болдог.

Одоогийн байдлаар «Бурятская урожайная» (Буриадын ургац сайтай) нэртэй шинэ сорт, 4-31-60 эрлийз. Модны ɵндɵр 3,5 метр. Намрын эхэнд буюу 9-р сарын эхний хагаст боловсордог. Жимсний жин 25-30 г., чихэрлэг исгэлэн сайхан амттай. Гол ɵнгɵ шар бɵгɵɵд улаавтар толботой. Маш сайн хγйтэнд тэсвэртэй γзγγлэлттэй. Нэг жилтэй суулгац тарьхад гуравдахь жилдээ жимс ɵгч эхлэнэ. Энэ сортын алимаар чанамал хийхэд тун амттай болдог.

Жимсний жин 17-21 г., бɵɵрɵнхий, гɵлгɵр, бага зэргийн хонхортой. Гол ɵнгɵ цайвар шаргал ба ихэнх гадаргуу нь ягаан ɵнгийн бγрхγγлтэй. Зɵɵлɵн хэсэг нь шаргал, хатуу, нарийн щирхэгтэй, маш шγγслэг, гое чихэрлэг исгэлэн амттай бɵгɵɵд сул γнэртэй. 9-р сарын эхэнд боловсорч 50 хγртэл хоног хадгалагдана. Юунд ч хэрэглэхэд болно. Буриадын селекцийн хамгийн чихэрлэг сорт юм. Сортын давуу талууд: γржих чадвар сайтай, ɵндɵр ургацтай, амтны болон чанарын технологийн хувьд сайн.

Модны бие нь ɵндɵр, хγйтэнд тэсвэртэй, ургац ɵндɵр. Тавдугаар жилийн насандаа 4,6 кг жимс ɵгдɵг бол 11 насандаа 34,4 кг алим ɵгнɵ. Хамуунд тэсвэртэй.

Жимс нь конусан бɵɵрɵнхий бага хэрэг сунасан хэлбэртэй, тод гое ɵнгɵтэй бɵгɵɵд бγдэгхэн улаавтар бγрхγγлтэй. Жимсний жин 22-28 гр. Зɵɵлɵн хэсэг нь хатуу, чихэрлэг исгэлэн амттай.

9-р сарын эхээр гγйцэд боловсорч 11-р сар хγртэл хадгалагдна.

Улсын сорт трушилтад 2005 оноос орсон сорт юм.

Дунд зэргийн ɵндɵр биетэй, дунд зэргийн ɵтгɵн оройтой мод юм.

Жимсний жин 9,9–13,5 г.

8-р сарын сγγлээр жимс нь гγйцэд боловсорч 25 хγртэл хоног хадгалагдана. Эдгээр нь 14% элсэн чихэр, 2% хүчил, 11-23 мг / 100г витамин "С", 336 мг / 100г P идэвхитэй нэгдлүүд агуулдаг.
Универсал хэрэглээний сорт.

Дундаж ургацын γзγγлэлт: 9 жил жимслэсний γр дγнд 11 кг - (7,3 т/га) болон хамгийн их 35 кг (23,3 т/га) байжээ. Тарьснаас хойш дɵрɵв дахь жилдээ жимслэнэ.

Yржих чадвар нь эрс тэс бус. ɵвлийн хγйтэнд тэсвэртэй. Буриадын нɵхцɵлд хамуунд автаж байсангγй.

Сортын давуу тал: хγйтэнд болоод ганд тэсвэртэй.

Ардын селекци бɵгɵɵд гарал γγсэл нь тодорхой бус. Сибирийн алим болоод ямар нэгэн оросын сорттой байгалийн жамаар эрлийзжсэн сорт болох нь гарцаагγй бололтой. Сибирь боло Алс Дорнодын цэцэгчидийн цэцэрлэгγγдээр ихэд тарьдаг. 1947 онд Зγγн Сибирь болон Алс Дорнодод бγсчилсэн юм. Жимсний жин 7-12 гр., бɵɵрɵнхий хэлбэртэй. Гол ɵнгɵ нь алтан шаргал ба наран талаасаа улбар шар туяатай. Зɵɵлɵн хэсэгтээ шар ɵнгɵтэй, чихэрлэг исгэлэн гашуун амттай. Модноос 9-р сарын эхээр хураана, 30 хγртэл хоног хадгалагдана. Зɵвхɵн боловсруулах буюу чанамал, компот, дарс зэргийг хийх зориулалттай сорт юм. Гурав-дɵрɵв дахь жилдээ жимслэж эхлэнэ. ɵндɵр ургацтай боловч тогтворгγй γрждэг. Хγйтэнд тэсвэртэй, хамуунд автаж ɵвчлɵх магадлалтай. Сортын давуу тал гэвэл ɵвлийг маш сайн давж гардаг.

Уг алимыг ботаникч Недвецкийн нэрээр нэрлэсэн юм. Недзвецкийн алимны мод нь 6-8 метр өндөр, өргөсгүй гөлгөр мөчиртэй, жижиг найлзуурууд нь хар ягаан өнгөтэй.

Навчис нь мɵн хар ягаан ɵнгɵтэй. Алимны модны орой нь гγйцэд сагсайх γед зɵвхөн навчны иш нь тод өнгөтэй үлддэг бөгөөд хавтан нь дээрээс нь хар ногоон өнгөтэй дороо нил ягаан. Ингэснээр модны орой нь маш өвөрмөц сайхан харагддаг.

Нахиа доторх цэцэг нь хар ягаан өнгөтэй бөгөөд цэцэглэхдээ хурц ягаан буюу улаавтар өнгөтэй болдог ба нимгэн цагаан иш дээр тогтдог болохоор цэцэглэж буй алимны модны нийт массаас тод ялгагдах нь дамжиггүй.Цэцэглэлт нь өөрөө дунджаар 10 хоног үргэлжилдэг боловч нахиалах γе нь урт тул гоёл чимэглэлийн үеийг ихээхэн уртасгаж ɵгдɵг юм. Нэг дор цэцэг ч нахиалж буй хэсэг ч байдаг нь ɵнгɵний маш сайхан гамм бий болгож γзэсгэлэнтэй харагдуулдаг. Зэрлэг алимны мод нь намрын улиралд жимслэх γедээ ч γзэмжийн хувьд сайхан харагдана.

Недзвецкийн алимны мод нь хүйтэнд тэсвэртэй, жимс нь алимны өвөрмөц маш гое амттай, шаржигнуур юм. Жимсний жин 35 гр хүртэл.

«Первая ласточка» (Анхны хараацай) сортны мод нь бɵмбɵрцɵг хэлбэртэй оройтой намхан мод юм. Ɵвлийг сайн даадаг бɵгɵɵд хурдан жимс нь боловсорч гγйцдэг.

Нэг модноос 10 хγртэл кг лийр авдаг дунд зэргийн ургацтай.Жимс нь ɵɵрɵɵ богино лийр хэлбэртэй, жин 30 гр, шар ногоовтор ɵнгɵтэй, шγγслэг, чихэрлэг исгэлэн амттай. 8-р сарын сγγлээр модноос хураана. 30 хγртэл хоног хадгалагдана.

Жижигхэн лийрийг чанамал, компот зэрэг десерт хийхэд хэрэглэнэ. Мɵн дархад тохиромжтой.

Ɵɵрийн γргγй бɵгɵɵд заавал залгах буюу тоосжуулах хэрэгтэй. «Сибирячка», «Золушка», «Дюймовочка», «Веселинка», «Куюмская» зэрэг лийрийн модноос тоосжуулвал зохимжтой.

Красноярскийн жимс жимсгэний туршилтын станцид γржγγлсэн зуны сγγлд боловсордог сорт юм. Модны ɵндɵр нь дунд зэргийн бɵгɵɵд пирамид хэлбэртэй ɵтгɵндγγ оройтой. Жимс нь жижигхэн ба богино лийр хэлбэртэй, алимны хэлбэртэй тɵстэй юм. Хальс нь гɵлгɵр, тэгш, тослог. Модноос хураах γед ногоовтор ɵнгɵтэй бɵгɵɵд гадаргууны тал нь хар улаан ɵнгийн бγрхγγлтэй, хадгалах хугацаанд илγγ тод ɵнгɵтэй болно. Зɵɵлɵн хэсэгтээ цагаан ɵнгɵтэй, дунд зэргийн хатуу, нарийн ширхэгтэй, зɵɵлхɵн, маш шγγслэг. Шинээр модноос авч идэхэд болно. Мɵн чанамал, шγγс, ундаа зэрэг бэлтгэхэд маш гое амттай болдог. Ɵɵрийн γргγй болхоор «Веселинка», «Оленёк», «Сибирячка» зэрэг сортын цэцэгийн γрээр γрлγγлж залгаж ургуулна. Тарьснаас хойш 6 дахь жилдээ жимслэж эхэлдэг бɵгɵɵд 8 дахь жилдээ γзэмж сайтай лийр ɵгч эхлэнэ. Ɵвлийг даах γзγγлэлтээрээ шилдэг сортуудаас дутахааргγй байдаг. Хамуу болон ганд тэсвэртэй.

Сибирийн . М. А. Лисавенкогийн нэрэмжит цэцэрлэгжγγлэлтийн хγрээлэнд γржγγлсэн зуны сорт юм. Ɵндɵр сагсгар жунд зэргийн ɵтгɵн оройтой мод юм. Жимсний жин 35-62 гр., бɵɵрɵнхийдγγ таван салаат хэлбэртэй. Гол ɵнгɵ нь ногоовтор шар бɵгɵɵд ямар нэгэн туяарсан хэсэггγй. Зɵɵлɵн хэсэгтээ шаргал ɵнгɵтэй, шγγслэг, чихэрлэг исгэлэн гашуундуу амттай, ждунд зэргийн амтны чанартай, хадгалах хугацаанд харладаг. 9-р сарын эхэнд боловсорч гγйцдэг бɵгɵɵд 20 хγртэл хоног хадгалагдана. Зɵвхɵн цаашдын боловсруулалт буюу чанамал, шγγс хийхэд хэрэглэнэ.

Дɵрɵв-тав дахь насандаа γр жимсээ ɵгч эхлэнэ. Жил бγр γржиж ɵндɵр ургацтай. Ɵвлийг тэсвэрлэх чадвар сайтай.

Красноярскийн жимс жимсгэний туршилтын станцид γржγγлсэн зуны сγγлд боловсордог сорт юм. Дунд зэргийн ɵндɵртэй мод юм. Жимс нь 60 г жинтэй, лийр хэлбэртэй, тэгш, гɵлгɵр гадаргуутай. Гол ɵнгɵ нь шар ногоон бɵгɵɵд ямар нэгэн толбогγй. Зɵɵлɵн хэсэгтээ цайвар шар ɵнгɵтэй, чихэрлэг исгэлэн амттай, маш шγγслэг, дунд зэргийн хатуу, нарийн ширхэгтэй, дунд зэргийн γнэртэй. 8-р сарын сγγл 9-р сарын эхээр модноос хураахад болно. 9-р сарын 20-г хγртэл хэрэглэж болно. Ɵнгɵ γзэмжийн хувьд дунд зэргийн. Хаана юунд ч хэрэглэх боломжтой. Жимсийг чанамал, ундаа болгож боловсруулахад болно. Энэ сорт нь γр жимсгγй бɵгɵɵд «Невеличка», «Сибирячка» зэрэг сортын лийрийн цэцгээс тоосжуулбал таарна. Ɵвлийг давах чадвартай.

Буриадын жимс жимсгэний туршилтын станцин селекци юм. Госреетр буюу Улсын бγртгэлд 1991 оноос бγртгэлтэй бɵгɵɵд Зγγн Сибирийн бγсэд нутагшуулсан. Мод нь дундаж ɵндɵртэй, хурдан ургадаг бɵгɵɵд ялангуяа эхний 4-5 жилдээ хурдан ургаж томордог юм. Сагсгар дундаж ɵтгɵн оройтой. Том жистэй бɵгɵɵд дунджаар 17 гр., максимум 23 гр том хэмжээтэй. Нэг тэгш биш янз янзын хэмжээтэй байж магадгγй. Зууван хэлбэртэй чавга нь γзγγр хэсэгтээ бɵɵрɵнхий. Хажуу талдаа бага зэрэг оедолтой бɵгɵɵд хагарч ɵнгɵ γзэмжээ алдахгγй. Жимсний яс нь зɵɵлɵн эдээсээ амрахан салдаг. Гаднах ɵнгɵ γзэмж сайтай (4,8 оноо), сайхан γнэртэй, чихэрлэг исгэлэн гое амттай. Гол ɵнгɵ нь шар бɵгɵɵд хар улаавтар ягаандуу толботой. Ɵвлийг сайн давж гарах чадвартай.

Буриадын жимс жимсгэний туршилтын станцийн селекци юм. Дундаж ɵндɵртэй дукнд зэрэг хурдан ургадаг юм. Модны орой нь сагсгар бɵгɵɵд шингэхэн навчтай. Том бɵɵрɵнхийдγγ хэлбэртэй жимстэй бɵгɵɵд дундаж жин – 16гр, максимум – 21 гр. Yзγγр хэсэгтээ бɵɵрɵнхий, эхэндээ хонхойсон, гγн ба ɵргɵн нγхтэй. Хажуу талын оедол нь ил харагдах бɵгɵɵд хагардаггγй. Нɵмрɵг нь богино, бγдγγн, мɵчирɵɵс амархан сална, ясандаа сулхан наалдсан байдаг. Гол ɵнгɵ нь шар бɵгɵɵд цагаан ɵнгийн γл мэдэгдэх жижигхэн толботой. Хальс нь нγцгэн ьа амархан салдаг зɵгийн лав мэт бγрхγγлтэй. Зɵɵлɵн эд нь шар ɵнгɵтэй, дундаж ширхэгтэй, шγγслэг, чихэрлэг исгэлэн амттай. Яс нь зɵɵлɵн хэсэгээсээ маш амрахан салдаг. Сортын давуу тал: ɵвлийг даах сайн чадвартай ба жимс нь гое сайхан амттай.

Сибирийн М. А.Лисавенкогийн нэрэмжит цэцэрлэгжγγлэлтийн хγрээлэнгийн Алтайн уулын бγс нутагт (Чемал тосгон) γржγγлсэн сорт юм. Мод нь дундаж ɵндɵр, дугуй буюу хавтгай дугуй хэлбэртэй ɵтгɵн оройтой юм. Жимс нь бɵɵрɵнхийдγγ хэлбэртэй, ɵндɵр нь 27 мм, диаметр – 28 мм, дундаж жин – 12 гр. Хажуу талын оедол нь тод харагдна. Гол ɵнгɵ нь улбар шардуу бɵгɵɵд гадаргуугаар тархсан тод улаас ɵнгийн толботой бɵгɵɵд дээрээ нимгэхэн цагаан ɵнгийн бγрхγγлтэй. Хальс нь зɵɵлɵн ба гашуувтар амттай. Зɵɵлɵн хэсэг нь цайвар шар ɵнгɵтэй, сул, ширхэгтэй, чихэрлэг исгэлэн гое амттай. Ясны хэмжээ нь дунд зэргийн, зууван хэлбэртэй, барзгардуу, зɵɵлɵн хэсгээс амархан сална. Нɵмрɵг нь богино, мɵчирнɵɵс амархан тасдаж авч болно. Сибирийн селекцийн сортын дундаас хамгийн сайн ɵвлийн хγйтнийг давж гарах γзγγлэлттэй.

Жимс нь модондоо наалдсан мэт нягт ургадаг. Нэг дор 2-оос багагγй мод тарина.

Урт нɵмрɵг дээр ургадаг жимс

2 настайгаас жимслэж эхлэх бɵгɵɵд жил болгон γр жимсээ ɵгдɵг. 2-оос багаггγй мод нэг дор тарих хэрэгтэй.

Цэцэрлэгчин П.С.Ермолаев (Красноярскийн хязгаар) γржγγлж гаргасан бɵгɵɵд Буриадад 1951 оноос ургуулдаг. Ɵвлийг сайн даана, ган гачигт тэсвэртэй, ургац ɵндɵртэй. Бɵɵрɵнхий хэлбэртэй 13-15 г жинтэй жимстэй. Сайн γзэмжтэй, гол ɵнгɵ нь шар ба улаан хɵх туяатай ɵнгɵɵр бγрхэгдсэн. Маш гое ичхэрлэг исгэлэн амттай. Хаана юунд ч хэрэглэхэд болно. Буриадын ургамал мод тарих сонирхогчидод зориулж бγсжилсэн сорт юм.

Примосркийн селекци юм. Буриадад 1980-иад оноос эхлэнэ ургуулж эхэлсэн бɵгɵɵд сайн γнэлгээ авчээ. Ɵвлийг дааж гарах чанар нь сайн бɵгɵɵд хэт хγйтэн ɵвɵл хɵлдɵж байсаныг анзаарсангγй. Жимс нь боловсорч гγйцэхэд шууд модноос авч хэрэглэхэд тохиромжтой. Амт нь сайн, чихэрлэг исгэлэн бɵгɵɵд бага зэрэг гашуун, дунд зэргийн нягтаршилтай, жимсний дундаж жин 50 гр., бɵɵрɵнхий мɵртлɵɵ сунасан хэлбэртэй. Жимсний гадаргуу нь гɵлгɵр ба гялалзсан. Гол ɵнгɵ нь цайвар шар ба час улаан соохор толботой.

Хойд намрын сорт юм. Жимсний жин 50-60г., чихэрлэг исгэлэн ба бага зэрэг гашуундуу амттай. Хэт боловсорсон эсхγл урт удаан хугацаанд хадгалвал амт чанараа алддаг.

Новосибирскийн жимс жимсгэний туршилтын станцид γржγγлсэн зуны адаг сард боловсордог сорт юм. Жимсний жин 34 хγртэл грамм бɵгɵɵд хавтайлгасан ьɵɵрɵнхий хэлбэртэй, бага зэрэг нγхжилттэй. Хальс нь гялгар, гɵлгɵр дундаж ɵргɵнтэй. Гол ɵнгɵ нь шар бɵгɵɵд ихэнх гадаргуундаа час улаан бγрхγγлтэй. Зɵɵлɵн хэсэгтээ шаргал ɵнгɵтэй, шγγслэг, чихэрлэг исгэлэн амттай, дундаж нягтаршилтай. Зуны сγγлд жимс нь боволсорч дуусдаг. Бороо ихтэй γед модон дээрх жимс нь хагарч магадгγй. Харин хуурай γед намар гγйцэд боловсорно. Шинээр нь идэхэд ч боловсруулж хэрэглэхэд ч тохиромжтой. 60-90 хγртэл хоног хадгалагдана. Уг сорт нь ɵвлийг дааж гарах сайн γзγγлэлттэй.

Дунд зэргийн урт мод

Найлзуур болон навч нь бараг хɵвсгɵр болдоггγй.

Нэгэн тэгш хэмжээтэй бɵɵрɵнхий хэлбэртэй жимстэй, нɵмрɵг руугаа бага зэрэг нарийссан хэлбэртэй, ногоон ɵнгɵтэй. Жимсний ихэнх талбай нь тоосгон улаан ɵнгийн бγрхγγлтэй. Жимсний жин 30 г., зɵɵлɵн хэсэг нь нарийн ширхэгтэй, шγγслэг, боломжийн амттай.

Жимслэх

Эрт бɵгɵɵд ихээр жимслэж эхлэдэг. Тавдахь жилдээ ойролцоогоор 3 кг жимс ɵгдɵг бол долдугаар жилдээ 20,5 кг, арван нэгдэх жилдээ хамгийн их буюу 27 кг алим хураах боломжтой.

Наранд дуртай сорт юм.

Тэмдэглэл

Хагас зэрлэг сортын дунд хамгийн сайн ɵвлийн хγйтнийг тэсвэртэй сорт бɵгɵɵд 11-12-р сар хγртэл чанараа хадгална.

Уг сортыг сонирхогч П.С.Ермолаев Минусинск хотноо γржγγлсэн тγγхтэй. Маш жижигхэн жимстэй (8-12 г.), зууван хэлбэртэй, бага зэрэг нγхжилттэй. Гол ɵнгɵ нь шар мɵртлɵɵ хар улаан толботой. Хальс нь хɵхɵвтɵр туяатай. Зɵɵлɵн хэсэг нь цагаан мɵртлɵɵ улаавтар ширхэгтэй, дажгγй сайхан чихэрлэг исгэлэн амттай. 8-р сарын сγγлээр модноос хураана. 20 хγртэл хоног хадгалагдана. Хаана юунд ч хэрэглэхэд болно. 4-5-р жилдээ жимслэж эхлэнэ. Дундаж ургацтай, тогтворгγй γржинэ. ɵвлийг даах ɵндɵр чадвартай. Ганд тэсвэртэй. Хамуунд автагдаж магад.

Госреестр буюу Улсын бγртгэлд 1990 оноос орсон сорт юм.

Дундаж ɵндɵртэй, модны орой нь дунд зэргийн ɵтгɵн.

Жимсний жин 9-11 гр. Чихэрлэгэвтэр исгэлэн хурц амттай, сул γнэртэй. 8-р сарын сγγлээр боловсорч 35 хγртэл хоног хадгалагдана.

Универсал хэрэглээтэй.

Дундаж ургац - 10,5 т/га, хамгийн ɵндɵр - 34,7 т/га. Тарьснаас хойш 3 дахь жилдээ жимслэнэ, тогтворгγй γржиж ургац ɵгнɵ.

Хγйтнийг тэсвэрлэх γзγγлэлт нь ɵндɵр. Буриадын цаг агаарт хамуунд автаж ɵвчилдэггγй.

Сортын давуу талууд: ɵвлийг даах тэвчээр сайтай, ургац ɵндɵртэй, эрт жимс нь боловсордог бɵгɵɵд чихэрлэг сайхан амттай.

Оросоос 1897-1899 онуудад γл мэдэгдэх жижиг жимстэй ɵвлийг даах сайн чадвартай сортын суулгац γрийг АНУ руу авч гарсан Гансены γржγγлж гаргасан намрын сорт юм. Баруун ба Зγγн Сибирь, Умард ба Баруун Хойд бγс нутагуудад бγсжилсэн. Жимсний жин 11-16 г., ɵндгɵн буюу зууван хэлбэртэй. Гадаргуу нь гɵлгɵр. Гол ɵнгɵ нь шар ба хɵхɵвтɵр туяатай улаан ɵнгɵɵр бγрхэгдсэн. Зɵɵлɵн хэсэг нь шаргал ɵнгɵтэй боловч ихэнхдээ γрийн γγрийн хэсэгт улаавтар ширхэгтэй байдаг. Хадгалах хугацаанд шарлаж хатуу болдог, шγγслэг, чихэрлэг исгэлэн ба чавга шиг амттай. Давуу тал: ɵвлийг даах сайжруулсан γзγγлэлттэй.

Ардын селекцийн намрын сорт юм. Дунд зэргийн ɵндɵр биетэй ба шингэвтэр оройтой мод. Жимс нь жижиг (8-10 г), бɵɵрɵнхийдγγ хэлбэртэй. Гол ɵнгɵ нь шар ба гадаргуу нь хар улаан бγдгэр туяатай. Зɵɵлɵн хэсэг нь шаргал ɵнгɵтэй, хатуу, гашуун чихэрлэг исгэлэн дажгγй сайхан амттай. 9-р сарын эхэнд модноос хураана. 60 хγртэл хоног хадгалагдана. 3-4 дахь жилдээ жимслэнэ. Ургац ɵндɵртэй бɵгɵɵд нэг модноос 160 хγртэл кг жимс авах боломжтой. Хγйтэнд ба ганд сайн тэсвэртэй.

Таван хγртэл метр ɵндɵр биетэй улаан навчтай мод юм. Намрын цагт бусад алим модны навчис шарладаг бол «Кармен»-ы навч тод ногоон ɵнгɵтэй болдог. Цэцэглэх γедээ маш гое γзэсгэлэнтэй.

Энгийн алимтай адил цэцэглэж эхэлдэг бɵгɵɵд цэцэг нь час улаан буюу хар улаан гое ɵнгтэй юм. Жимс нь амтгγй зɵвхɵн боловсруулалтанд хэрэглэвэл зохино. Жимсний жин 20 гр.

Уг эрт ɵвлийн сортын гарал γγсэл нь тодорхойгγй бɵгɵɵд ардын селекцид ордог. Маш ɵндɵр урт мод бɵгɵɵд зууван хэлбэртэй оройтой. Жимс нь дундаж ба дундаас том нэг тэгш хэмжээтэй. Гадаргуу нь гɵлгɵр. Модноос хураахад ногоовтор шар ɵнгɵтэй байдаг бол хадгалах хугацаанд шарладаг. Хальсан дээрээ ямар нэгэн туяа, толбогγй. Зɵɵлɵн хэсэг нь шаравтар ɵнгɵтэй, шγγслэг, чихэрлэг исгэлэн амттай. Хэт гашуун юм шиг мɵртлɵɵ «антоновка» сортын ɵвɵрмɵц амтыг шингээсэн болхоор (гγйцэд боловсорсон жимсийг цагт нь хураавал) харин ч гое амттайд тооцогддог. Боловсорсон γр жимс нь маш сайхан хγчтэй хурц γнэртэй тул туйлын ихээр алдаршиж дэлгэрсэн юм. 7-8 дахь жилдээ γр жимсээ ɵгч эхэлдэг (залгаж ургуулсаны дараа). Сортын давуу талууд: экологийн дасан зохицох ɵндɵр чадвартай, ургац сайтай, жимс нь маш гое γзэсгэлэнтэй харагддаг, «антоновкын» ɵвɵрмɵц гое амттай, шинээр идхэд тохиромжтой бɵгɵɵд дэвтээх ба боловсруулхад ч боломжийн.

Байгал шадарын болоод Ɵвɵр байгалын бγсийн нɵхцɵлд хэвтээгээр ургуулдаг бɵгɵɵд заавал ɵвɵл хучих хэрэгтэй. Гэсэн хэдий ч энгийн алимны мод шиг босоогоор ургуулах хэд хэдэн туршлага бий. 9-р сарын эхний хагаст жимс нь гγйцэд боловсорч 100 гр жинтэй болдог. Хамгийн ихдээ 150 хγртэл грамм болж ургадаг. Жимсний ɵнгɵ шар бɵгɵɵд улаавтар туяатай. Чихэрлэг гашуун гое амттай, зɵɵлɵн хэсэг нь дунд зэргийн нягтаршилтай. Цардуулт бус. 1,5 сар хγртэл хугацаанд хадгалах боломжтой. Тарьсан цгаас хойш гурав дахь жилдээ γр жимсээ ɵгдɵг.

«Белый налив» маш алдартай зуны сорт юм. Боловсрох хугацаа нь цаг уурын нɵхцɵлɵɵс ихэд хамаарна. Ɵмнɵд бγсээр 7-р сарын дундуур боловсорч дуусдаг бол оросын тɵв нутагаар 8-р сарын дундуур, харин Сибирийн бγсэд 8-р сарын сγγлээр боловсордог. Хγйтнээс айдаггγй бɵгɵɵд ɵвлийг дааж гарах сайн γзγγлэлттэй. Залуу модны жимс нь дунджаар 150 гр жинтэй байдаг бол хуучин модных нь 60 граммаас хэтрэхгγй. Учир нь мод хɵгшрɵх тусам жимсний хэмжээ нь багасдаг зарчимтай юм. Зɵɵлɵн хэсэгтээ шγγслэг, цагаан ɵнгтэй, чихэрлэг бɵгɵɵд бага зэрэг гашуундуу амттай ба гое сайхан γнэртнэ

Боловсрох хугацаа: ɵвлийн сорт, 9-р сарын хоердугаар хагас. 3-4-р жилдээ γр жимсээ ɵгч эхэлдэг. Жимс нь дунд зэргийн хэмжээтэй, 110-125г, сунсан бɵɵрɵнхийдγγ хэлбэртэй, тод нγхжилтэй. Хальс нь гɵлгɵр, ногоовтор шар ɵнгтэй бɵгɵɵд улаавтар туяатай. Амтны хувьд: зɵɵлɵн эд нь цагаан, бага зэрэг шγγслэг, том ширхэгтэй, чихэрлэг исгэлэн маш гое амттай. Тогтмол цэцэглэж γржинэ. Нэг модноос 120 хγртэл кг ургац хараах боломжтой. Тоосжуулалтын хувьд хамгийн сайн тоос хγргэлт Чудное, Соколовское, Приземленное, Подснежник зэрэг сортоос гарна. Мɵɵгɵнцɵрийн ɵвчинд тэсвэртэй. Ɵвлийг даах сайн чадвартай. Нэмэлт мэдээлэл: жимсийг 140 хγртэл хоног хадгалах боломжтой. «Братчуд» алимны мод нь хавтгай бɵɵрɵнхий оройтой байгалийн бэсрэг модны тоонд ордог юм.

Ɵмнɵд Уралын жимс нарийн хγнсний ногооны судлагааны хγрээлэнгийн ɵвлийн селекци юм. Энэ нь байгалийн бэсрэг мод бɵгɵɵд хавтгай босоо оройтой юм. Газар доорх хэсгийн урт 1,5-2 метр байна. Жимс нь дунджаас том хэмжээтэй ба хавтгай бɵɵрɵнхий хэлбэртэй юм. Хальс нь гɵлгɵр, хуурай, гялгар, ноговтор шар ɵнгɵтэй мɵртлɵɵ ихэнх гадаргуу нь хар улаан ɵнгɵтэй туяагаар бγрхэгдсэн. Цэцгийн нɵмрɵг нь дунд зэргийн урт, бγдγγн, зогсоо хэлбэртэй. Зɵɵлɵн хэсэгтээ шаргал ɵнгɵтэй, хатуу, шγγслэг, нарийн ширхэгтэй, чихэрлэг исгэлэн сайхан амттай. Сортын давуу талууд: байгалийн бэсрэг мод, ɵндɵр ургацтай, амт болон γзэмж сайтай, том жимстэй.

Сортын дутагдал: жимсний нахиа нь ɵвлийн даах чадвар муутай, тогтворгγй γрждэг, хуурай ба халуун зуны γед жимсний чанар мууддаг.

«Приземленное» сортын алимны мод нь бэсрэг сортын тод жишээ юм. Жижиг хэмжээтэй боловч маш сайн ургац ɵгдɵг бɵгɵɵд хγйтэнд тэсвэртэй юм. Гэрийнхээ гадаа жижиг цэцэрлэгтэй иргэдэд тун таарамжтай алимны сорт юм.

Энэхγγ сортын алим нь хγйтнийг маш сайн даах чадвараараа онцлог юм. - 39 хэм хγртэл хγйтнийг тэсвэрлэх чадвартай. Иймийн тул хаан ч тарьж ургуулах боломжтой. Уг сортын онцлог:

Дундаж хэмжээтэй жимстэй (80-100 грамм);

Зɵв бɵɵрɵнхий хэлбэртэй мɵртлɵɵ γзγγр хэсэгтээ бага зэрэг хавтгайрсан;

Хальс нь тэгш, гɵлгɵр ба тослог гялгар сайхан гадаргуутай;

гол ɵнгɵ нь шар ногоовтор бɵгɵɵд хажуу талдаа улайсан;

зɵɵлɵн хэсэгтээ цайвар ногоо ɵнгɵтэй;

зɵɵлɵн хэсэг нь нарийн ширхэгтэй ба шγγслэг;

амт нь чихэрлэг исгэлэн сайхан амттай.

Буриадын жимс жимсгэний туршилтын станци болон Сибирийн М. А.Лисавенкогийн нэрэмжит цэцэрлэгжγγлэлтийн хγрээлэнгийн хамтарсан селекцийн сорт юм. Мод нь хурдан ургаж том болдог бɵгɵɵд сагсгар ɵтгɵн оройтой. Жимс нь том хэмжээтэй, тэгш ажил бус бɵгɵɵд жимсний урт 28 мм, диаметр 29 мм, дундаж жин – 17 гр, максимум – 23 гр. Жимсний хэлбэр нь буруу конусан бɵɵрɵнхий юм. Жимсний γзγγр нь хэт сунсан байдаг. Жимсний эх бие нь хонхойсон бɵгɵɵд дунд зэргийн нγхтэй. Хажуу талын оедол нь гγнзгий бɵгɵɵд тод харагдана. Цэцгийн нɵмрɵг нь богино, дундаж ɵргɵн, мɵчирɵɵс амархан салдаг, ясандаа сулхан наалдсан байдаг. Гол ɵнгɵ нь улбар шар бɵгɵɵд хар ягаан толботой юм. Зɵɵлɵн эд нь шар ɵнгɵтэй. Чихэрлэг амттай. Яс нь зɵɵлɵн эдээсээ амархан сална. Хγйтэнд тэсвэртэй сорт юм.

Буриадын жимс жимсгэний туршилтын станцийн селекци юм. Дунд зэргийн ɵндɵр мод нь хурдан ургадаг бɵгɵɵд бɵɵрɵнхий ойройтой мɵртлɵɵ доошоо санжсан навчистай. Жимс нь том хэмжээтэй, дундаж жин – 17 гр, максимум – 21 гр, буруу бɵɵрɵнхийдγγ хэлбэртэй юм. Γзγγр хэсэгтээ сунсан, хажуу нγх нь гγнзгий, ил тод харагддаг. Нɵмрɵг нь дунд зэргийн, мɵчирɵɵс амархан салдаг ба ясандаа сул наалдсан байдаг. Гол ɵнгɵ нь ногоовтор шар бɵгɵɵд ихэнх талбай нь хар улаан ɵнгɵɵр бγрхэгдсэн. Хальс дорх цагаан ɵнгийн толбо нь ил тод харагдна. Хальс нь нγцгэн ба амрахан салах зɵгийн лав мэт бγрхγγлтэй. Зɵɵлɵн хэсэгтээ шар ногоо ɵнгɵтэй, шγγслэг, чихэрлэг исгэлэн амттай. Яс нь амархан сална. Ɵвлийг даах чадвар сайтай.

Буриадын жимс жимсгэний туршилтын станцийн селекци юм. Эхний 3-4 жил хурдан ургадаг, дунд зэргийн ɵндɵр мод юм. Шγγр маягийн оройтой, ɵндɵрсгɵсɵн ɵтгɵн навчтай. Тэгш бус хэмжээтэй жимстэй, дундаж жин – 14,5 гр. Бɵɵрɵнхийдγγ хэлбэртэй, суурь ьхэсэгтээ хонхойсон, нγх нь дундаж ба ɵргɵн байдаг. Хажуу талын оедол нь тод бус хагардаггγй. Нɵмрɵг нь богинохон, нарийн ба мɵчирнɵɵс амархан салдаг, яс нь мɵн амархан салдаг. Гол ɵнгɵ нь шар ьɵгɵɵд хар улаан толботой. Хальсан дорх улаан толбо нь их бɵгɵɵд сайн харагдахгγй. Хальс нь ɵɵрɵɵ нγцгэн, бага зэрэг зɵгийн лав мэт бγрхγγлтэй, зɵɵлɵн эд нь шар ɵнгɵтэй, дундаж ширхэгтэй, шγγслэг. Жимсний яс нь муухан салдаг бɵгɵɵд бɵɵрɵнхийдγγ гɵлгɵр хэлбэртэй. Ɵвлийн даах чадвар сайтай. Сортын дутагдлууд: яс нь зɵɵлɵн хэсэгээсээ амархан салдаггγй, цэцгийн нахиа нь хγйтнийг даах чадвар муутай байдаг.

Буриадын жимс жимсгэний туршилтын станцийн селекци юм. Эхний 4-5 жилдээ хурдан ургадаг бɵгɵɵд орой нь ɵндɵрсɵгɵсɵн пирамид хэлбэртэй юм. Жимс нь бγгд тэгш адилхан хэлбэртэй бɵгɵɵд жимсний урт 28 мм, диаметр 27 мм, дундаж жин – 15г. Жимс нь ɵɵрɵɵ бɵɵрɵнхийдγγ хажуу талын оедол нь ил бус бɵгɵɵд гγн биш. Нɵмрɵг нь богино, дунд зэргийн ɵргɵн, мɵчирнɵɵс амархан салдаг, ясандаа сулхан наалдсан байдаг. Гол ɵнгɵ нь шар ба бγдэгхэн хар улаан толботой. Хальс дотроос нь хар улаан ɵнгийн толбо харагдна. Хальс нь ɵɵрɵɵ гɵлгɵр ба амархан салдаг хɵхɵвтɵр ɵнгийн зɵгин лав мэт бγрхγγлтэй. Зɵɵлɵн хэсэг нь шар ɵнгɵтэй, зɵɵлɵн, шγγслэг. Яс нь зɵɵлɵн хэсэгээсээ амархан салдаг. Сортын давуу талууд: модны орой нь багхан хэмжээтэй, ɵвлийн хγйтнийг сайн даах чадвартай, мɵɵгɵнцɵрт тэсвэртэй, жимсний амт нь маш сайн

Буриадын жимс жимсгэний туршилтын станцийн селекци юм. Эхний 3-4 жилдээ хурдан ургадаг бɵгɵɵд 2 метр хγртэл ɵндɵр болно. Бɵмбɵрцɵг хэлбэртэй ɵтгɵн оройтой. Жимс нь ɵндгɵн хэлбэртэй, дундаж жин – 15 г., максимум – 18 гр. Гол ɵнгɵ нь шар ба шар улаан толботой. Жимсний хальс нь нγцгэн ба зɵгийн лав мэт бγрхγγлтэй. Чавганы γзγγр нь бɵɵрɵнхийдγγ. Суурь хэсэгтээ хонхойсон, нγхний хэмжээ нь дунд зэргийн, хажуу талын оедол нь жижиг, бγдэгхэн, хагардаггγй. Нɵмрɵг нь богино ба нарийн, мɵчирнɵɵс амархан салдаг, ясандаа сайн наалдахгγй. Яс нь зɵɵлɵн хэсгээс амархан сална. Гаднах ɵнгɵ γзэмж нь 4,0 оноотой, чихэрлэг исгэлэн амттай, чавга нь гое γнэртэй, жимсний ерɵнхий оноо – 4,2. Давуу талууд: ɵвлийн хγйтнийг сайн даадаг, том жимстэй, ургац ɵндɵр.

Мод нь интоорынх шиг бол жимс нь чавга шиг байдаг.

10 сорт бэлэн байна